Życie w Frauen-Konzentrationslager Ravensbrück, jedynym stricte kobiecym niemieckim obozie, było tematem grudniowej Muzealnej Środy. O zawiłościach przeszłości opowiedziała licznie zgromadzonym gościom Agnieszka Nowak.
Prelegentka zaprezentowała zagadnienie w sposób przekrojowy, poświęcając wiele uwagi zmianom w sytuacji więźniarek na przestrzeni lat. Pierwsza z nich nastała w 1942 r., kiedy to w wyniku coraz silniej odczuwalnego braku rąk do pracy, osadzone zaczęły być „wypożyczane” przedsiębiorstwom III Rzeszy. Kolejna miała miejsce pod koniec konfliktu zbrojnego.
Wtedy to, i tak już niskie racje żywnościowe, zmniejszyły się jeszcze bardziej (wartość energetyczna nieregularnych posiłków wyniosła wówczas ok. 600 kcal), a przepełnienie baraków sięgnęło zenitu. W każdym jednak okresie funkcjonowania kacetu trudne warunki bytowe, nadludzki wysiłek oraz rozbudowany system kar dziesiątkowały skazane. Ile z nich zginęło? Trudno powiedzieć, ponieważ szacunki historyków wahają się od kilku do kilkudziesięciu tysięcy.
Prowadząca spotkanie poświęciła wiele miejsca specyfice kobiecych obozów. Podkreśliła rolę represji psychicznych – m.in. odczłowieczenia, którego symbolem stało się golenie włosów (oficjalnie ze względów higienicznych). Zwróciła też uwagę na ruch oporu. W męskich lagierach przybierał on formę konspiracji zbrojnej. W żeńskich skupiał się wokół kultury: tajnego nauczania, opowiadania książek z pamięci, śpiewania piosenek, samopomocy. Wszystko to pomagało przetrwać niedolę.
Uzupełnienie wykładu stanowiły relacje z byłymi więźniarkami Ravensbrück, jakie zostały zarejestrowane na potrzeby dysertacji prelegentki. Muzealna Środa zakończyła się pytaniami z sali oraz ożywioną dyskusją z gośćmi.
Agnieszka Nowak pochodzi z Radomia. W 2013 r. obroniła doktorat na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Aktualnie pracuje w Szkole Podstawowej nr 3 im. Jana Pawła II w Mińsku Mazowieckim. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół życia codziennego w obozach koncentracyjnych oraz eksperymentach medycznych w nich wykonywanych.
